Fatiha, Kuranı Kerim 'in ilk suresi olduğu için açış yapan, açan anlamında " Fatiha " denilmiştir. Fatiha suresi, Kuran'ın getirmiş olduğu esasların bir özeti olduğu için kendisine, Ümmül Kitap, el - Esas, el - Vafiye, el - Kafiye, es-Seb'ul-Mesani, el - Kenz gibi adlar da verilmiştir. Mekke'de tam olarak nazil olan ilk suredir ve 7 ayettir.

Fatiha suresi farz ve nafile olarak kılınan bütün namazlarda okunması gereken bir suredir. Hz. Peygamber (S. A. V)

" Fatiha 'yı okumayanın namazı olmaz " buyurmuşlardır. (Müslim, 1.296) Bunun için Fatiha namazların her rekâtında okunur. Fatiha suresi, Kuranı Kerim'in adeta bir önsözü gibidir. Kuran'ın ihtiva ettiği esaslar özet olarak Fatiha'da vardır.

Fatiha, Kuran'ın hulasasıdır. Onda övgüye ve ta'zime layık olan Yüce Allah'ın varlığı ve O'nun hakimiyeti anlatılmaktadır.

Kulluğun yalnız Allah'a yapılacağı ve yardımın yalnız O 'ndan beklenileceği esasları açıklamaktadır. Çünkü Allah'tan başka.

Insanların dayanacak bir güçlerinin olmadığı ve insanları doğru yola iletenin yalnız Allah olduğu belirtilmektedir.

Hz. Peygamber (S. A. V): " Zikirlerin en güzeli, la ilahe illallah, duaların en güzeli de el-Hamdü lillah " tır. Demiştir.

Yine sahih-i Müslim'de geçen ve Ebu Hureyre (R. A) 'den nakledilen bir hadiste:

" Yüce Allah: Ben namazı, benimle kulum arasında ikiye ayırdım. Yarısı benim, diğer yarısı da kulumundur. Kulumun dilediği kendisine verilecektir. Kul, Alemlerin Rabbı olan Allah'a hamdolsun, dediği zaman, Yüce Allah: Kulum bana hamd etti, der.

Rahman ve Rahim'dir dediği zaman, Yüce Allah: Kulum bana sena etti der. Ceza gününün sahibi dediği zaman, kulum beni ta'zim etti der. Yalnız sana ibadet eder, yalnız senden yardım dileriz, dediği anda, Yüce Allah: İşte bu, ancak benimle kulum arasında bir husustur. Kulumun dilediği kendisine verilecektir, der. Kul: Bizlere doğru yolu göster. Kendilerine nimet verdiklerinin yolunu, gazabına uğrayanların ve sapık olanların yolunu değil, dediği zaman, Yüce Allah: bu da ancak kuluma ait bir husustur, dilediği kendisine verilecektir, buyurmuştur. "

Fatiha suresinin nüzul sebebi: Bir gün Hz. Peygamber s. A. V. Hz. Hatice'ye (R. A):

--- ya Hatice, ben bir yerde yalnız kaldığım zaman bir ses duyuyorum. Vallahi bunun bir kötülük olmasından korkuyorum, dedi.

Bunun üzerine Hz. Hatice (R. A):

--- Allah korusun, Cenabı Hakkın sana bir kötülük yapacağını sanmam. Sen emaneti yerine getirir, akrabaya iyilik yapar ve sözü doğru söylersin, diye teselli etti. Sonra Hz. Peygamber s. A. V. Hz. Hatice (R. A) ile Varak'a gittiler, Hz. Peygamber s. A. V. Ona:

--- Tenhada kaldığım zaman ya Muhammed, diye bir ses duyuyorum ve hemen korkup kaçıyorum, dedi. Varaka:

--- Bir daha öyle yapma, ses geldiği zaman orada dur ne söylediğini dinle, sonra gel bana haber ver, dedi. Hz. Peygamber eve döndü. Yalnız kalınca şöyle bir ses duydu:

--- ya Muhammed, kul bismillahirrahmanirrahim. Elhamdu lillahi. Veleddallin, diye Fatiha'yı sonuna kadar okudu. Sonra.

Hz. Peygamber bu durumu Varaka'ya anlatınca, Varaka: